Czy zwróciliście uwagę, że młodzi adepci jakiejś dziedziny wiedzy często zachowują się jakby zjedli wszystkie rozumy i przekonują do tego otoczenie. Nie jest to odosobniony przypadek, tak właśnie musi być. Dlaczego? To właśnie efekt Krugera-Dunninga, czyli sposób postrzegania wiedzy przez nowicjuszy i ekspertów w danej dziedzinie. Obraz ten jest zawsze taki sam lub bardzo podobny. Można to skwitować stwierdzeniem, że głupiec myśli, że jest mądry, a mądry wie, że jest głupcem. Zatem zaczynamy się skutecznie uczyć.
Efekt Krugera-Dunninga co to takiego
Jest to zjawisko opisane przez dwóch socjologów Justina Krugera i Davida Dunninga. Opisuje ono postrzeganie swojej wiedzy przez nowicjuszy i ekspertów. Osoby posiadające niską wiedzę w danej dziedzinie przeceniają swoje możliwości i umiejętności krótko po rozpoczęciu swojej nauki. Paradoksalnie drugą stroną medalu jest zaniżanie swojego poziomu umiejętności przez prawdziwych ekspertów. Jest to zjawisko związane z błędami postrzegania rzeczywistości przez osoby będących na różnych poziomach wiedzy. Generalnie, zjawisko sugeruje, że im mniejszy ma ktoś poziom wiedzy, tym wyżej postrzega swoje umiejętności i kompetencje i vice versa. Czy jest to prosta zależność? Nie, nie jest. Pokazuje to poniższy wykres.
Wykres 1: Postrzeganie własnej wiedzy
Przykładów występowania powyższego zjawiska można by mnożyć. Wyrazistym przykładem jest sytuacja z 1995 roku z Pittsburgha. Przestępca wchodzi do banku z pistoletem w dłoni starając się go obrabować. Nie nosi maski. Kamery nagrywają go. Policja natychmiast publikuje jego zdjęcia. Zostaje błyskawicznie ujęty. Ta sytuacja dobrze odnosi się do omawianego tutaj efektu. Głębsza analiza policji pokazała jednak, że był to “niedoświadczony” przestępca, który po prostu przecenił swoje umiejętności i popełnił “szkolne” błędy. W swoich oczach uchodził jednak za eksperta.
Jak to się ma do naszego procesu uczenia
Wszyscy mniej lub bardziej ulegamy temu efektowi rozpoczynając naukę. Niesie to kilkanaście skutków. Doświadczeni i posiadający wysoki poziom wiedzy eksperci uważają, że wcale nie mają spektakularnej wiedzy w swojej dziedzinie. Raczej wątpią, uświadamiają sobie swoją niewiedzę, chociaż ich rzeczywiste umiejętności zmierzają do poziomu eksperckiego, pokazanego na wykresie przerywaną linią. Dlaczego tak się dzieje? Są dwa powody.
1. Wychodzą z nota bene błędnego założenia, że skoro dla nich jest coś łatwe, to prawdopodobnie jest równie łatwe dla innych osób. Nawet przy spektakularnym osiągnięciu, nie uważają tego za coś wartego uwagi.
2. Kolejnym zjawiskiem jest świadomość, że jeśli są ekspertami w jakiejś dziedzinie uświadamiają sobie jak wielki jest jeszcze obszar wiedzy, której nie znają. To zjawisko często łączy się ze zjawiskiem znanym jako klątwa wiedzy.
Drugą stroną medalu są nowicjusze. Podejmując naukę, po bardzo krótkim czasie uzyskują świadomość niezwykłych umiejętności. Ich postrzeganie własnych umiejętności przekracza w ich oczach wiedzę ekspertów. Dlatego tkwią w niewiedzy i popełniają wówczas błędy (wykres ostro pnie się do góry). Chwile później wykres jednak ostro spada, gdy następuje np. zetknięcie z rzeczywistością. Ten moment jest szczególnie widoczny dla osób uczących się języków obcych (o tym jak uczyć się języków napiszę wkrótce). Po krótkiej euforii spowodowanej tym, że już się coś potrafi, nowicjusz orientuje się, że przed nim jeszcze długa, droga do osiągnięcia doskonałości (wykres po euforii ostro pikuje).
Zaczynamy się skutecznie uczyć
Nie ma drogi na skróty, w szczególności takich dziedzin jak nauka języków, czy programowania. Powszechnie uważa się, że aby zostać ekspertem w danej dziedzinie należy się jej uczyć około 10 000 godzin. Jeśli chcesz się dowiedzieć ile to jest dni, miesięcy, lat przeczytaj proszę wpis w moim innym blogu. Jak się uczyć? Tu akurat postępowanie jest proste. Uczenie się to proces polegający na powtarzaniu. Musisz być w tym systematyczny. Powoli neurony w twoim mózgu będą się “układały”, umożliwią segregowanie już pozyskanej wiedzy i zdobycie nowej. Rzeczy obecnie trudne staną się proste. i to już właściwie wszystko.
Jeśli podobał Ci się artykuł proszę Cię o polubienie fanpaga na FB i Twitter.
Poniżej inne moje wpisy do przeczytania których zapraszam: