Temat piramid finansowych jest dobrze znany i można by pomyśleć, że nie trzeba o nim już pisać. Uważam, że jest jednak inaczej. Powodów jest kilka. Przede wszystkim trzeba znać sam mechanizm ich funkcjonowania, aby nie stracić pieniędzy. To jest jasne. Po drugie, na pewno będą się pojawiały nowe formy piramid. Historia pokazuje, że za każdym razem wyglądają one nieco inaczej, ale zawsze stanowią zagrożenie dla twoich pieniędzy. Co ważne, ich funkcjonowanie wykorzystuje Twoje emocje, przede wszystkim bazuje na chciwości, a to zawsze może wpędzić Cię w kłopoty. Zatem uwaga: piramida finansowa.
Definicja
Na początku posłużę się tutaj definicją:
Piramida finansowa – struktura finansowa, w której zysk konkretnego uczestnika jest bezpośrednio uzależniony od wpłat późniejszych uczestników, stojących niejako niżej w tej strukturze. Od nazwiska twórcy pierwszej w historii piramidy finansowej Charlesa Ponziego struktura ta zwana jest także „schematem Ponziego” . Piramidy finansowe mają na celu przyciągnięcie jak największej ilości uczestników mamionych obietnicą wysokich zysków, którzy są pożywką dla schematu piramidy. Początkowo założyciele poszukują pierwszych uczestników, później to uczestnicy poszukują kolejnych ofiar.
Jak wspomniano w definicji schemat po raz pierwszy był użyty przez Charlesa Ponzieg, który na swoim procederze w 1920r w Bostonie oszukał uczestników piramidy finansowej na niebotyczną wówczas (i obecnie też) kwotę 15mln dolarów. Najbardziej znana piramida finansowa ostatnich czasów, to stworzona przez Bernarda Madoffa piramida finansowa zakończona stratą inwestorów na poziomie około 35 mld dolarów. Co ciekawe i istotne Madoff stworzył ją pomimo istnienia prawodawstwa „antypiramidowego”. Obecnie odsiaduje 150-letni wyrok.
Czym jest piramida finansowa
Ale do rzeczy. Piramidy finansowe są z natury rzeczy skazane na upadek w momencie gdy skończy się dopływ nowych uczestników i dopływ nowego kapitału. Ilość uczestników jest z natury rzeczy ograniczona. Jako że piramida nic nie produkuje, nie świadczy usług, wykorzystuje tylko kapitał swoich uczestników. Można powiedzieć, że piramidy finansowe są tworzone TYLKO po to, aby oszukać swoich uczestników – przez założycieli.
Często piramidy finansowe kojarzone są z MLM (Multi-Level-Marketing) i marketingiem afiliacyjnym. Jest to błędne stwierdzenie. Jest dużo uczciwych firm działających na zasadzie MLM. Często zwraca się uwagę na fakt, że piramidy finansowe nic nie tworzą, nawet jeśli sprawiają takie wrażenie, że np. inwestują w złoto, na giełdzie, w nieruchomości itd.
Przykład działania
Schemat działania piramidy finansowej jest zawsze podobny. Bazuje na podobnym modelu, chociaż każdorazowo zazwyczaj wygląda nieco inaczej (ludzie nie dają się zazwyczaj nabrać na tą samą sztuczkę w krótkim okresie czasu). Wyobraźmy sobie, że jakaś osoba (to może być kilka osób lub firma) proponuje świetną lokatę np. 20% w skali roku. Robi wrażenie (a propos B.Madoff proponował TYLKO 12,5% roczną stopę zwrotu). Założyciele reklamują ją jako genialną inwestycję, ponieważ zarządzający korzystający z nowych, rewelacyjnych (?) metod inwestycyjnych. Warunkiem uczestnictwa w tej inwestycji jest konieczność inwestycji minimalnie np.: 100PLN (kwota wskazana tylko po to, aby dokładnie pokazać mechanizm). Ograniczony dostęp jest także pewną zachętą. Oczywiście założyciel piramid musi dysponować na początku pewnym kapitałem.
Załóżmy na samym początku założyciel zdobył 3 “inwestorów” i każdy z nich wpłaci po 100PLN. Na początku kwoty wpłacane do piramidy są niewielkie. Oczywiście inwestorzy nie są świadomi na początku, że jest to piramida finansowa.
Rysunek: Początek działania piramidy finansowej
Wiadomo, na początku nikt nie wierzy w ten genialny sposób inwestowania – nikt przecież nie jest w stanie ZAPEWNIĆ STAŁEJ stopy zwrotu wynoszącej 20% w skali roku. W rękach właściciela piramidy jest 300PLN. Kwota niewielka. Założyciel piramidy oczywiście po roku musi każdemu z inwestorów “oddać” lub wykazać, że zarobili po 20PLN (za każde 100PLN). Mija rok i tak właśnie się dzieje. Załóżmy, że wszyscy inwestorzy otrzymują po 120PLN i wycofują swoje pieniądze. Tutaj rozpoczyna się gra oparta o emocje. Inwestorzy dostają swój wkład i zysk, są bardziej ufni (na to liczy założyciel). Właściciel piramidy przekazuje informacje, że można inwestować dalej. Inwestorzy, którzy już zarobili, inwestują ponownie, lecz tym razem po 200PLN. Więcej, ale przecież już zarobili. Ich zaufanie rośnie. Jednocześnie, co ważne przekazują oni informacje o swoim genialnym sposobie na inwestycje swoim znajomym. Oni na początku również nie wierzą i na początku 2 z nich także inwestuje na początku po 100PLN. Otrzymujemy schemat jak na rysunku.
Rysunek: Przykładowy, 2. rok działania piramidy finansowej
Dodatkowo właściciel piramidy proponuje, że za każdego nowego inwestora, którego przyprowadzą i który wpłaci 100PLN otrzymają 10PLN rocznie. Piramida rośnie pojawiają się nowi inwestorzy, “podłączeni” pod już istniejących.
Rysunek: Kolejny, przykładowy rok działania piramidy finansowej
.
Powoli, dla założyciela sytuacja zaczyna się zmieniać. Powoli, z biegiem czasu wypłaty dla kolejnych inwestorów są realizowane nie z kapitału założyciela, ale z kapitału nowo wchodzących do piramidy. Nazwa piramida pochodzi z kształtu struktury – ci na samym dole, których jest najwięcej, finansują wyższe poziomy. Oczywiście piramida finansowa wcale nie musi mieć takiej struktury – właściwie może mieć tylko jeden poziom.
Piramida rośnie. Pierwsi “najstarsi” inwestorzy otrzymują zyski. Są coraz bardziej zadowoleni. Wieść niesie, roznosi się coraz wśród coraz większej ilości ludzi. Pojawiają się kolejni inwestorzy, którzy już nie są tacy ostrożni. Piramida rośnie do momentu, aż zabraknie nowych inwestorów … z wpłat których wypłaci się kolejne „zyski” dla już istniejących inwestorów. Kiedy ich braknie cały system się rozpadnie.
Jak to działa w rzeczywistości (strona emocjonalna)
Jak w rzeczywistości wygląda schemat funkcjonowania piramidy. Mogę to napisać z własnej autopsji, ponieważ sam kiedyś nieświadomie wziąłem udział w takim schemacie. Nie podam jego nazwy, ponieważ nie wiem jaki jest jej status prawny. Ale do rzeczy. Piramida rośnie, przyłączają się nowi uczestnicy. Co najistotniejsze rośnie poziom zaufania kolejnych, nowych inwestorów. Rośnie wiara w umiejętności prowadzącego piramidę (lub jego zarządzających). O ile nowi inwestorzy inwestują relatywnie niewielkie kwoty, to “starzy” inwestorzy tracą zdrowy rozsądek i zaczynają wprowadzać do piramidy naprawdę duże kwoty, licząc na duży i łatwy zysk.
Gdy zaczyna brakować nowych uczestników i kapitału do wypłaty “zysków” piramida zaczyna się rozpadać. Skutkiem jest zazwyczaj utrata kapitału przez inwestorów, zdarza się, że założyciele znikają z kapitałem. Ta sytuacja jest szczególnie trudna dla inwestorów, którzy zwielokrotnili swoje inwestycje. Niestety często tracą wówczas majątki. Piramida obnaża swoją strukturę – katastrofa z dnia na dzień staje się publiczna.
Dlaczego należy znać schemat piramidy finansowej
Artykuł nie powstał oczywiście po to, aby być instrukcją, ale przestrogą. Jest to ważne, ponieważ jak napisałem na początku takie schematy działania pojawiają się przez cały czas na świecie, w tym w Polsce. Każdorazowo wyglądają nieco inaczej, posiadają różną formę, są ubieraną w różne produkty. KNF publikuje na swoich stronach ostrzeżenia przed podmiotami mogącymi być piramidami finansowymi (wystarczy poszukać w przeglądarce).
Jak rozpoznać piramidę finansową
To nie jest proste i jednoznaczne działanie. Wyróżnić można następujące czynności:
- Po pierwsze, sprawdź siedzibę firmy prowadzącej. Jeśli jest zarejestrowana w raju podatkowym, to powinno to być pierwsze czerwone światło.
- Wysokie, PEWNE zyski w stosunku do tego co oferuje rynek. Przykładowo 5 razy wyższe zyski, niż na lokacie w banku, powinny być kolejnym czerwonym światłem.
- Świetnie stworzona i prowadzona strona internetowa nie jest żadnym wyznacznikiem.
- Uważaj na tworzone wrażenia elitarności takiego przedsięwzięcia. Zazwyczaj to mogą być tylko pozory.
- Prawdopodobnie nie spotkasz negatywnych komentarzy na temat takiej struktury (w końcu ciągle jeszcze istnieje i daje świetny “zysk” inwestorom). Spotkasz tylko pozytywne informacje, o tym jak łatwo zarabiać, że nie ma żadnych problemów z wypłatą pieniędzy itd itp.
- Sprawdź złożone roczne sprawozdanie w KRS podmiotu prowadzącego. Jeśli ma taki obowiązek, a nie zrobił tego, to jest to na pewno podejrzanie.
- Jeśli kontakt z firmą jest tylko elektroniczny lub za pomocą internetu, także jest kolejnym sygnałem.
I podsumowując
Jak wspomniałem, nie ma jednoznacznego sposobu na rozpoznanie piramidy finansowej. Szukaj informacji, doszkalaj się na temat ich funkcjonowania. Unikniesz kłopotów i utraty majątku.
Jeśli spodobał Ci się wpis proszę Cię o polubienie fanpage bloga na FB i Twitter
Poniżej inne moje wpisy do przeczytania których zapraszam: